جهت دریافت دانشنامه کارشناسی ارشد(M. Sc.)

رشته بیماری شناسی گیاهی

عنوان

شناسایی قارچ‌های تیره Erysiphaceae‌ عامل سفیدک‌های پودری در ورامین

استاد راهنما:

دکتر یونس رضایی دانش

استاد مشاور:

دکتر مهدی پیرنیا

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                          صفحه
چکیده. 1
فصل اول: مقدمه و کلیات
1-1 مقدمه. 4
1-2 موقعیت جغرافیایی 6
1-2-1 موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی شهرستان ورامین 7
1-2-2 حاصلخیزی و استعداد اراضی منطقه 8
1-3 اهمیت و اهداف تحقیق 9
فصل دوم: بررسی منابع
2-1- مطالعات انجام شده در سایر کشورها
2-2- مطالعات انجام شده در ایران. 11
فصل سوم: مواد و روش­ها
3-1- جمع آوری نمونه. 13
3-2- آماده سازی نمونه. 13
3-3- مطالعات ماکرومرفولوژی 13
3-4- تهیه اسلاید، عکس و ترسیم 13
3-5- مطالعات میکرومرفولوژی. 14
3-6- شناسایی. 14
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1-Blumeria graminis 18
4-2-Erysiphe alphitoides 21
4-3-Microsphoera berberidis 23
4-4-Erysiphe beta. 26
4-5-Erysiphe bivonae 29
4-6-Erysiphe convolvuli . 31
4-7-Erysiphe cruciferarum. 34
4-8-Erysiphe necator 36
4-9-Erysiphe pisi 39
4-10-Erysiphe platani 42
4-11-Erysiphe polygoni 44
4-12-Erysiphe trifolii . 46
4-13-Erysiphe verbenae 49
4-14-Golovinomyces cichoracearum. 51
4-15-Golovinomyces depressus 53
4-16-Golovinomyces orontii. 56
4-17-Golovinomyces sordidus 58
4-18-Leveillula taurica. 60
4-19-Oidium jasmini . 63
4-20-Podosphaera pannosa 65
4-21-Podosphaera tridactyla 67
4-22-Podoophaera xanthii. 70
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                          صفحه
4-4- پیشنهادات 73
4-5- منابع . 74
مقدمه:
قارچ‌های مولد سفیدک پودری گیاهان به تیره Erysiphaceae (Ascomycota, Erysiphales) تعلق دارند و از مهم­ترین بیمارگرهای گیاهی هستند که ضمن داشتن انتشار جهانی، طیف وسیعی از گیاهان نهادانه را مورد حمله قرار می­ دهند. (Amano, 1986). این قارچ­ها پارازیت اجباری گیاهان می­باشند زیرا سیکل زندگی آنها به طور کامل به میزبان وابسته است. میسلیوم این قارچ‌ها به صورت اپی‌فیت و یا گاهی اندوفیت روی برگ‌ها، شاخه‌ها، گلها و حتی میوه‌ها تشکیل می­شود و ظاهری سفید تا خاکستری رنگ به سطح قسمت‌های آلوده می‌دهد. این قارچ‌ها برای ادامه سیکل زندگی پارازیتی خود و همچنین جلوگیری از سیستم‌های مقاومتی در میزبان و بدست آوردن منابع غذایی، از سلول‌های میزبان استفاده می‌کنند، بدون اینکه خسارت زیادی به سلول‌های میزبان وارد نمایند (Bushnell and Gay, 1978).
در ابتدا شناسایی این گروه از قارچ‌ها بر پایه خصوصیات تلئومورف از قبیل شکل زواید آسکوکارپ، تعداد آسکها در هر آسکوکارپ و تعداد آسکوسپور در هر آسک استوار بود. به تدریج خصوصیات مربوط به آنامورف از قبیل محل استقرار میسلیوم روی میزبان، مرفولوژی و ابعاد کنیدیوفور و کنیدیوم، شکل سلول پایه کنیدیوفور، منفرد یا زنجیری بودن کنیدیومها و وجود یا عدم وجود اجسام فیبروزین درون کنیدیوم اهمیت خود را در تاکسونومی سفیدکهای سطحی آشکار ساخت، تا آنجا که نتایج مطالعات مولکولی بر مبنای توالی یابی DNA ریبوزومی نیز اهمیت خصوصیات آنامورف در مقایسه با تلومورف در طبقه بندی این گروه از قارچها را تایید کرد و مشخص شد خصوصیات مربوط به آنامورف دارای ارزش بیشتری در تاکسونومی سفیدک­های سطحی هستند. براون (Braun 1987, 1995) در دو منوگراف، سفیدک­های سطحی اروپا و نمونه­های متعددی از قارچ­های متعلق به راسته Erysiphales از سراسر دنیا را مورد مطالعه قرار داد و 18 جنس و 516 گونه از این قارچ­ها را تشریح کرد که 3 جنس در جنس­های دیگر ادغام شدند و تعداد آنها به 15 جنس کاهش یافت. از 15 جنس معرفی شده در این قارچ­ها، 12 جنس اکتوپارازیت و 3 جنس دیگر شامل Leveillula، Pleochaeta، Phyllactina اندوپارازیت هستند. دامنه میزبانی Phyllactinia و Pleochaeta به گیاهان جنگلی و یا چوبی محدود می­شود، در حالی که Leveillula گیاهان علفی را آلوده می­ کند (Mori et al, 2000).
میسلیوم­های رویشی سفیدک­های سطحی به صورت فشرده روی سطح برگ، شاخه، میوه و شاخه­های جوان تولید می­شوند، گاهی تولید دیواره­های ضخیم شبیه کلامیدوسپور در گونه­ها دیده می­شود (Zheng, 1985).
شرایط رطوبت برای جوانه زدن کنیدیوم در قارچ­های مولد سفیدک پودری موثر است. این پاتوژن­ها با ایجاد یک پوشش پودری سفیدک رنگ موجب کاهش فتوسنتز و کندی رشد گیاه می­شوند. اسپورهای آنها توسط باد، آب و یا وسایل مکانیکی منتقل می­شود و شرایط نامساعد را روی بخش­های آلوده گیاه و همچنین روی بقایای گیاهی سپری می­ کنند. سفیدک­های سطحی به 2 فرم جنسی و غیر جنسی ظاهر می­شوند که فقط در جنس­های معدودی مرحله جنسی دیده نشده است (Braun, 1987). گونه­های هموتالیک (یک پایه) و هتروتالیک (دوپایه) در این راسته گزارش شده است. به نظر می­رسد گونه­های هتروتالیک میزبان­های مخصوص به خود را دارند. به طوریکه تنها یک طیف محدودی از میزبان­هان گیاهی و حتی یک رقم خاص را به عنوان میزبان خود انتخاب می­ کنند (Takamatsu et al., 2000). یکی از نظریات در طی دوران تکاملی اعضای Erysiphales، گسترش دامنه میزبانی از درختان به گیاهان علفی است که با مطالعات مولکولی نیز این نظریه تأیید شده است (Hirata et al., 2000; Mori et al., 2000).
کنیدیوم­ها در مرحله غیرجنسی عامل پراکنش و توسعه بیماری هستند و در پایان فصل رشد این قارچ‌ها اسپور جنسی تولید می‌کنند که به آن آسکوسپور می‌گویند و درون کیسه‌ای به نام آسک قرار می­گیرند. آسک‌ها نیز درون اندامی به نام آسکوکارپ (کاسموتسیوم) که فاقد روزنه می‌باشند جای دارند.
جنس‌های سفیدک پودری هم‌اکنون در 5 زیر خانواده قرار گرفته‌اند که بعضی جنس‌ها اضافه و بعضی ادغام شده‌اند (Braun, et al., 2002). 4 زیر خانواده Blumeriae، Ersipheae، Golovinomyceteae و Cystotheceae دارای میسلیوم‌های خارجی بوده و مرحله غیرجنسی آنها Oidium می‌باشد، کنیدیوم‌ها روشن و بیضی یا تخم‌مرغی شکل هستند که به صورت زنجیری و یا منفرد تشکیل می‌شوند. زیرخانواده دیگر Phyllactinieae نام دارد و شامل جنس­های Phyllactinia (آنامورف Ovulariopsis) و Levaillula (آنامورف Oidiopsis) و Pleocheta (آنامورف Streptopodium) می‌باشد. کنیدیوم‌ها روشن و نوک تیز، چماقی و گاهی سیلندری بوده و معمولاً به صورت منفرد تشکیل می‌شوند(Boesewinkel, 1980; Braun, 1987).
1-2- موقعیت جغرافیایی:
1-2-1- موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی شهرستان ورامین:
شهر ورامین در 39 درجه و 51 دقیقه شرقی ، و 35 درجه و 19 دقیقه و 30 ثانیه عرض شمالی واقع است وسعت شهرستان حدود 1750 کیلومترمربع می باشد. دشت ورامین عمدتا از رسوبات آبرفتی رودخانه جاجرود تشکیل شده است. این رسوبات علاوه برحاصلخیزی به علت طبیعت آبرفتی وماسه ای خود مخزن مناسبی برای ذخیره آب های زیرزمینی است. کوه قره قاج در شمال و یک رشته کوه که ارتفاع متوسط بلندی آنها به 1300متر ازسطح دریای آزاد می رسد به نام سیاه کوه درجنوب شرقی این منطقه قرار دارد. برابر تقسیم ­بندی اقلیمی ورامین سرزمینی خشک و نیمه بیابانی است. تغییرات میزان درجه حرارت، روز و شب و فصول زیاد است. مقدار تبخیر سالانه (حدود 2300 میلیمتر) و به مراتب بیشتر ازمقدار بارندگی (174 میلیمتر) و نزولات آسمانی است. رطوبت متوسط هوا در دماهای 29-7 ، 52% بوده است. حداکثر دمای آن تا 44 و حداقل به 14 درجه سانتیگراد زیرصفر رسیده است. تعداد روزهای یخبندان در سال حدود 73 روز برآورد شده است. ورامین منطقه ای حاصلخیز است که از اعتدال هوا و خاک مناسب برخوردار است، ولی از قدیم ازکمبود آب رنج می­برده است. منابع آب منطقه در گذشته علاوه بر نزولات جوی که حدود 150 تا 200 میلیمتر در سال می­باشد عمدتا سفره­های زیرزمینی و رودخانه جاجرود هستند که از قدیم بوسیله حفر قنوات و جدا کردن نهرها از جاجرود مورد استفاده واقع می­شده است.
1-2-2- حاصلخیزی واستعداد اراضی منطقه
اراضی منطقه از نظر استعداد کشاورزی به انواع ذیل طبقه بندی شده است
1-اراضی درجه یک که شامل اراضی بسیار مناسب با وسعت 32750 هکتار
2-اراضی درجه 2 شامل اراضی مناسب با وسعت 22650 هکتار
3-اراضی درجه 3 شامل اراضی نسبتا مناسب با وسعت 12600 هکتار
1-2-3- جدول نمایش اراضی قابل کشت:

نوع محصولات مساحت زیر کشت	سطح زیر کشت هر محصول
غلات	30000
گیاهان علوفه ای	8500
پسته	1700
زیتون	180
صیفی جات	7540
مجمع اراضی قابل کشت	69500

1-3- اهمیت و اهداف تحقیق
این تحقیق به منظور شناسایی جنس‌ها و گونه‌های مولد سفیدک سطحی و میزبان‌های آن‌ها در سطح منطقه ورامین و طبقه‌بندی آرایه‌ها با توجه به تغییر و تحولات اخیر در طبقه‌بندی اعضای Erysiphaceae انجام شده است. این قارچ‌های به علت پوشش قارچی روی برگ و جلوگیری از عمل فتوسنتز باعث کندی رشد بوته‌ها و کاهش کیفیت محصول می‌گردند.
2-1- مطالعات انجام شده در سایر کشورها
تاریخچه مطالعه قارچ­های راسته Erysiphales به سال 1815 برمی‌گردد که فردی به نام دکاندول همه عوامل مولد سفیدک پودری را در یک جنس به نام Erysiphe قرار داد (Decandolle, 1815). در بین محققان قدیمی این عقیده وجود داشت که خصوصیات محدودی در تاکسونومی Erysiphaceae می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. هیراتا (Hirata, 1942) بررسی­هایی روی لوله تندشی کنیدیوم­ها انجام داد. بلومر(Blumer, 1967) 5 تیپ برای کنیدیوفور تشخیص داد که عبارت بود از: 1- Oidium 2- Ovulariopsis 3- Oidiopsis که خود Oidium شامل Euoidium و Pseudoidium می‌باشد.