عنوان :

پراکنش وتنوع قارچMacrophomina phaseolina (Tassi) Goid با بهره گرفتن از کلرات پتاسیم در استان مازندران

استاد راهنما :

دکتر سیاوش رعیت پناه

اساتید مشاور :

دکتر علی­رضا دلیلی

دکتر عبد­الرضا فروتن

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                           صفحه
چکیده . 1
فصل اول : مقدمه
1- 1- تاریخچه و گیاه شناسی سویا 3
1-2- بیماری های سویا.    6
1-2-1-پوسیدگی ذغالی(Soybean Charcoal Rot). 6
1-2-2- بیماری پوسیدگی فیتوفترایی سویا (phytophtora rot of soybean) 8
1-2-3- بیماری مرگ گیاهچه (Rhizoctonia solani ) 9
1-2-4-بیماری ناشی از نماتدها در سویا 11
1-3- اهداف تحقیق 12
فصل دوم : مروری بر منابع
2-1- بیماری پوسیدگی ذغالی 14
2-2- میزبان­های مهم قارچ(M. phaseolina) در ایران. 14
2-3- پراکنش جغرافیایی قارچ عامل پوسیدگی ذغالی(M. phaseolina)
در ایران و جهان 18
2-4- زیست شناسی قارچ عامل بیماری. 20
2-5- Macrophomina phaseolina. 24
2-6- ریخت شناسی قارچ M. phaseolina. 26
2-7- چرخه زندگی M. phaseolina 29
2-8- نشانه­ها و زمان ظهور بیماری پوسیدگی ذغالی در مزارع سویا 30
2-9- گروه­بندی قارچ M. phaseolina با بهره گرفتن از محیط کلرات پتاسیم 34
2-10- عوامل موثر در زنده ماندن اسکلروت در خاک. 35
2-11- اهمیت و خسارت بیماری 37
2-12- مدیریت کنترل بیماری. 38
2-12-1- آبیاری و تأمین رطوبت مناسب خاک در ماه­های خشک 38
2-12-2- آلودگی بذر به قارچ عامل بیماری . 38
2-12-3- تناوب زراعی. 39
2-12-4- تأثیر عملیات شخم­زنی در تراکم جمعیت قارچ M. phaseolina در خاک. 40
2-12-5- حذف اندام­های آلوده محصول بعد از برداشت 40
فصل سوم : مواد و روش­ها
3-1- نمونه برداری، جداسازی و خالص سازی قارچ عامل بیماری. 42
3-1-1- نمونه برداری. 42
3-1-2- جدا سازی و خالص سازی قارچ عامل بیماری. 43
3-2- گروه­بندی جدایه­های قارچ M. phaseolina از مناطق مختلف مازندران با استفاده
از محیط کشت اختصاصی کلرات پتاسیم 44
3-3- تعیین درصد آلودگی مزارع سویا به پوسیدگی ذغالی 46
3-4- تعیین جمعیت اسکلروت­های قارچ در خاک. 47
3-5- تعیین درصد آلودگی بذر. 49
3-6- ارزیابی بیماری پوسیدگی ذغالی در مراحل مختلف رشدی گیاه سویا 50
3-7- اندازه ­گیری وزن صد دانه. 52
3-8- تعیین دمای کمینه، بهینه و بیشینه­ی سرعت رشد پرگنه­های قارچ. 52
فصل چهارم : نتایج
4-1- جدایه­های قارچ عامل بیماری 55
4-2- علائم بیماری پوسیدگی زغالی ناشی از قارچ M. phaseolina 56
4-3- مشخصات قارچ عامل بیماری(M. phaseolina). 61
4-4- پراکنش قارچ عامل بیماری در استان مازندران. 63
4-5- گروه­بندی جدایه­های قارچ M. phaseolina در محیط کلرات پتاسیم 64
4-6- جمعیت اسکلروت­های قارچ عامل بیماری در خاک. 70
4-7- درصد آلودگی مزارع سویا به بیماری پوسیدگی ذغالی 74
4-8- درصد آلودگی بذر 75
4-9- تعیین دمای کمینه، بهینه، بیشینه­ی سرعت رشد پرگنه­های قارچ. 78
فصل پنجم : بحث و بررسی 79
پیشنهاد 83
فصل ششم : منابع. 84
چکیده انگلیسی 97
چکیده:
پوسیدگی ذغالی سویا ناشی از (Tassi) Goid Macrophomina phaseolina یکی از بیماری­های مهم سویا در ایران وجهان به شمار می­رود. قارچ عامل بیماری، خاکزاد و بذر­زاد بوده که موجب خسارت کمی و کیفی محصول می­گردد. بنابراین شناسایی، گسترش و کنترل بیماری از اهمیت فراوانی در ایران برخوردار است. برای کنترل شیمیایی این بیماری به علت خاکزی بودن، محدودیت­هایی مثل مشکلات زیست محیطی و اقتصادی در استفاده از سموم وجود دارد. تعیین میزان آلودگی خاک به قارچ عامل بیماری برای مدیریت کنترل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این بررسی تعداد اسکلروت­های موجود در خاک مزارع مختلف، درصد آلودگی مزارع به بیماری، تعیین نقشه پراکنش بیماری در استان مازندران، میزان آلودگی بذر، گروه­بندی جدایه­های قارچ M. phaseolina براساس محیط کلرات پتاسیم، تعیین دمای کمینه، بهینه و بیشینه رشد قارچ عامل بیماری در آزمایشگاه و تأثیر شرایط خاک در باقی ماندن میزان اسکلروت در خاک بررسی گردید. در این بررسی تعداد اسکلروت­ها در خاک حداکثر با میانگین 5/27 عدد در خاک­هایی با بافت سبک در شمال استان مازندران و حداقل با میانگین 6/14 عدد در هر گرم خاک در جنوب مازندران با خاک­هایی با بافت سنگین تعیین گردید. بیشترین درصد آلودگی مزارع سویا به بیماری پوسیدگی ذغالی در شمال استان مازندران با 28 درصد و کم­ترین آن در جنوب استان مازندران با 5/8 درصد تعیین گردید. با بهره گرفتن از محیط کلرات پتاسیم جدایه­های قارچ M. phaseolina دارای سه شکل نرمال، پرمانند و با رشد محدود بودند. دمای کمینه، بهینه و بیشینه رشد قارچ به ترتیب 10، 35 و 40 درجه سانتی گراد تعییین گردید.
کلمات کلیدی: سویا، پوسیدگی ذغالی، اسکلروت، درصد آلودگی، رشد کلنی
1- 1- تاریخچه و گیاه شناسی سویا:
این گیاه در فارسی با نام­های متفاوتی از جمله، سوژا، سویا، لوبیا روغنی، لوبیا چینی، نخود فرنگی چینی ولوبیا منچوری مشهور است. نام آن علمی Glycine max (L) و از تیره نخود (Fabaceae) می باشد که آن را به انگلیسی soybean می­نامند. سویا گیاهی است که در بهار بعنوان کشت اول و در تابستان بعنوان کشت دوم کاشته می شود . سویا دارای ریشه اصلی عمیقی بوده که می تواند تا 150 سانتی متری خاک نیز نفوذ نماید. در سویا علاوه بر ریشه اصلی، ریشه فرعی به صورت حجمی نیز وجود دارد که در صورت مساعد بودن شرایط و وجود باکتری های همزیست سویا ، ازت موجود در هوا را، در گره­های ریشه سویا تثبیت می نماید . سویا گیاهی روزکوتاه است. رنگ گلهای آن متنوع می باشد سفید ، بنفش(از جمله صورتی) و گل آذین آن، خوشه ای و دانه­های آن کلیوی یا گرد می باشند. سویا در دمای 8 تا 10 درجه ی سانتی­گراد جوانه می زند، گیاهی است خودگشن و میزان دگر گشنی در آن کمتر از 5 درصد گزارش شده است . لذا می توان از بذور برداشت شده برای کشت سال های بعد استفاده کرد. گلدهی در سویا با روزهای کوتاه تحریک می شود . وزن هزار دانه در سویا بین 80 تا 450 گرم متغیر است. اما در ارقام زراعی متداول وزن هزار دانه، بین120 تا 230 گرم می باشد. دانه که بازده اقتصادی سویا است حدود 47 درصد وزن اصلی گیاه را درزمان رسیدن تشکیل می دهد. این گیاه برای اولین بار در دشتهای شمال چین در قرن یازدهم قبل از میلاد کشت می شد و بیش از 3000 سال قدمت دارد. طی چندین هزار سال سویا در شرق آسیا جهت تغذیه و بعنوان داروی تعدادی از بیماریهای انسان و همچنین تغذیه دام به کار می رفت. امروزه حدود 30 درصد روغن گیاهی در دنیا، از سویا بدست می­آید. میزان خسارت این بیماری((M. phaseolina در کاهش محصول سویا در کشورهای آرژانتین، برزیل، کانادا، هندوستان، پاراگوئه و ایالت متحده امریکا در سال 1994 برابر با 23/1 میلیون تن (Wrather, 1995; Wrather et al., 1997) گزارش گردید. کاهش محصول بر اثر این بیماری در ایالات متحده امریکا 98/1 ، 28/0 و 49/0 میلیون تن به ترتیب در سالهای 2003، 2004 و 2005 بوده است (Wrather and Koenning, 2006). این دانه روغنی به عنوان یک محصول بومی تا آغاز این قرن که آمریکا آن را به یک محصول تجارتی عمده تبدیل کرد در انحصار آسیا باقی ماند. سویا در سال 1882 به برزیل راه یافت. برزیل اکنون یکی از تولید کنندگان و صادر کنندگان عمده سویا در جهان است. اروپائیان هم در قرن 17 با سویا به عنوان یک غذای عجیب شرقی آشنا شدند.