راهکارهای هنر درمانی برای کودکان

جلسات هنر درمانی می تواند بصورت فردی یا گروهی انجام پذیرد. جلسات بزرگسالان بین 1 تا 2 ساعت به طول می انجامد ولی برای کودکان و افراد مسن مدت زمان جلسات کوتاهتر است. هنر درمانگر، ابزار لازم و مکانی مناسب برای کار هنری مهیا کرده و توصیه های تکنیکی انجام کار را ارائه می دهد. معمولاً موسیقی ملایمی نیز در پس زمینه جلسه وجود دارد. جلسات به زمانهای طراحی، اجرا، تفکر و بحث بر روی کار انجام شده تقسیم بندی می شوند. قبل از شروع جلسه درمان، درمانگر درباره علل شرکت در جلسه از بیماران سوال کرده، آنان را در بیان اهدافشان یاری می کند و سپس جلسه باتوجه با خواسته ها و نیازهای بیمار اداره می گردد.

بطور کلی انجام فعالیتهایی هنری با کودک به دو صورت ساختار یافته و بدون ساختار صورت می پذیرد. فعالیتهای بدون ساختار فعالیتهایی هستند که کودکان را به پدید آوردن اثر هنری بر اساس تصورات خود تشویق می کنند، مانند نقاشی یا رنگ آمیز. بسیاری از کودکان در ذهن خود ایده هایی دارند که باید به آنان اجازه داد تا آزادانه و با کمک مواد گوناگون آثار خود را بوجود آورده و از آن لذت برند. در این رویکرد کودک به سمت موضوع خاصی هدایت نمی شود بلکه تنها در صورت نیاز طرز کار با ابزارها و مواد گوناگون به آنان آموخته می شود. دسته ای دیگر از کودکان خصوصاً کودکان خجالتی نیازمند فعالیت ساختار یافته هستند تا حضور و تصوراتشان برانگیخته شود. برای مثال ممکن است از کودک خواسته شود «نگرانی» را نقاشی کند. رنگها، اشکال و ترکیبات بکار رفته می توانند ترسها و افکار کودک را نشان دهند و به او کمک کنند تا تصویری محسوس از آنچه را نمی تواند بیان کند با کمک خطوط، سطوح، رنگها و سایه ها بسازد. آرامش نیز یکی دیگر از موضوعاتی است که می تواند موضوع نقاشی و کار هنری کودک در جلسات هنر درمانی قرار گیرد.

با بکارگیری برخی شیوه ها و راهکارها می توان جلسات هنردرمانی پربارتری برای کودکان ایجاد کرد که پیشنهادات زیر برخی از این راهکارها ی باشند:

1) کودک را به بیان هر آنچه که می خواهد در اثر هنریش نشان دهد تشویق کرد. برخی از کودکان دوست دارند خود را در قالبی غیر از قالبهای معمول مانند آواز، داستان، بازی یا نوشتن توصیف کنند. به علت تفاوتهای فرهنگی موجود در کودکان می بایست امکان این انتخابها برا یکودکان وجود داشته باشد.

2) به خاطر داشت که سن، توانایی، شخصیت، علایق و تجربیات کودکان بر کارهای خلاقانه آنها تاثیر گذار است و لذا تمرکز می بایست بر انجام فرآیند هنری و تمرین باشد تا بر نتیجه کار.

3) محیطی مطمئن و ساختار یافته برای بیان خلاقانه کودکان فراه کرده و آنان را به گفتن فرآیند کارشان تشویق کرد. از تفسیر کار هنری پرهیز کرده و به توضیحات و بیان هنرمند در مورد کارش اعتماد کرد.

4) از کارهای هنری در جهت تقویت اعتماد به نفس و حل مسئله در کودکان کمک گرفت و فرصتهایی را برای تجربه مواد مختلف، یادگیری مهارتهای هنری گوناگون و تصمیم گیری درباره نقاشی و رنگ آمیزی برای کودک فراهم کرد.

5) به کودک امکان بیا آزادانه از طریق هر رشته هنری را داده، به او اطمینان داد که شیوه بیان او قبلاً هم توسط سایر کودکان به کار گرفته شده است.

6) زمینه احساس آرامش و کنترل پس از انجام کار هنری را برای کودک فراهم کرد.

7) هنر درمانگر می بایست حمایت کننده و غمخوار کودک باشد تا کودک از صحبت با او احساس امنیت کند. کودکانی که از خانواده های خود جدا هستند و یا آنانکه عزیزان خود را از دست داده اند، می بایست توسط درمانگر مورد پرسش واقع شوند تا نیازها و لوازم آسایش و آرامش آنها دانسته شود.

8) در مورد آنچه انجام شده و آنچه در آینده انجام خواهد شد به کودک توضیح داد و با او بحث کرد.

9) کودکان را به بیان احساساتشان تشویق کرد و سخنان آنان را بدون قضاوت گوش داد. به کودک اجازه داد تا گریه کرده، ناراحت و عصبانی باشد و به او اطمینان داد که این حالات در شرایط او طبیعی است.

10) ساختار کلی زندگی روزمره را تا آنجا که ممکن است با نیازهای کودکان مطابقت داد و به کودکان اجازه داد که درباره کارهای روزمره خود تا آنجا که ممکن است خودشان تصمیم بگیرند.

11) فعالیتهای خلاقانه ای را برای تشویق کودکان به بیان احساساتشان و حضور فعالانه در فرآیند بهبود و درمان انجام داد.

12) درمانگر می بایست قبل از برخورد با کودک، آمادگی روحی لازم برای برخورد با کودک و مشکلاتش را در خود ایجاد کند.

13) به پیش زمینه ها و اختلافات فرهنگی کودکان توجه چرا که برای برخی از کودکان با فرهنگ خاص بیان احساسات کارهای هنری آسان نیست.

14) به کودکان و خانواده هایشان کمک کرد تا با همسالان و بزرگسالان ارتباط برقرار کرده، تنهایی شان را کاهش دهند.

15) قبل از آغاز برنام ههای هنر درمانی، فرآیندهایی را برای ارزیابی موثر بودن این روش بر بیمار بکار برد. این فرآیندها شامل «سری نقاشی های تشخیصی»، «فرآیند ارزیابی شخصی Ulman»، «فرآیند کندن سیب از درخت Person» و «روش Kramer شامل نقاشی، رنگ آمیزی و مجسمه سازی با خاک رس» می باشند که مشخص می کنند که آیا فرد آمادگی لازم برای هنردرمانی را دارد و آیا این روش بر او موثر می باشد یا خیر.

دانلود پایان نامه  مرکز درمانی و حمایت از کودکان سرطانی بارویکرد معماری سبز

4-9 .  موسیقی درمانی

موسیقی درمانی، درمانی مکمل است که در آن درمانگر با قرار دادن بیمار در معرض موسیقی و استفاده از ریتم ها، صداها و ویژگی جهانی موسیقی، سعی در تغییر شرایط بیمار و درمان روانی و روحی او در کنار سایر درمانهای آرام بخش دارد. بر خلاف استفاده از موسیقی در فضاهای عمومی، سینماها، مراکز خرید و… که حالت غیر فعال استفاده از موسیقی است (که آن نیز بر سلامتی تاثیر مثبت دارد)، در موسیقی درمانی، موسیقی حالتی فعال و اثر گذار دارد. موسیقی درمانی از حود 60 سال پیش به صورت رشته ای تخصصی درآمده و برای اخذ مدرک لیسانس در آن رشته می بایست آموزشهای دانشگاهی و کلینیکی را پشت سر گذاشت. موسیقی درمانگران که اکثریت آنان مدرک لیسانس یا فوق لیسانس موسیقی درمانی داشته و دارای آموزشهایی در زمینه های موسیقی،‌دانش رفتاری و اطلاعات پزشکی پایه می باشند، به عنوان بخشی از تیم درمانی با استفاده از روشهای ابزاری و کلامی و نیز باتوجه به وضعیت و پاسخهای بیمار به درمان او کمک می کنند. تکنیکها شامل آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، ساز زدن، آنالیزهای موسیقی، تداعی خاطرات توسط موسیقی، بداهه نواز یو هدایت تصورات با استفاده از موسیقی می باشد. (قربانی ،1390