پروژه بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی در بین دانشجویان شاهد و
چکیده
هدف از اجرای این تحقیق، بررسی و شناخت رابطه‌ی عوامل فردی، خانوادگی، اقتصادی، دانشگاهی، انگیزشی و نوع حمایت‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران با وضعیت پیشرفت تحصیلی دانشجویان شاهد، ایثار گر و آزاد می‌باشد. تعیین تفاوت‌های پیشرفت تحصیلی در بین دانشجویان شاهد و ایثار گر با دانشجویان عادی نیز ازجمله اهداف دیگر این پژوهش می‌باشد. بر همین اساس، از تئوری انگیزه‌ی پیشرفت مک‌کله‌لند، اتکینسون و نظریه‌ی خرده‌فرهنگ‌های طبقاتی سوگامن و هم‌چنین مطالعات و تحقیقات پیشین برای تبیین عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان استفاده شده است. تحقیق حاضر با روش پیمایشی اجرا شده و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته و نیز از اعتبار صوری و آزمون آلفای کرونباخ برای روایی آن‌ها استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تعداد 33هزار و 668نفر از میان دانشجویان دانشگاه‌های استان اردبیل در سال تحصیلی 84-85 گزینش شده‌اند حجم نمونه‌ی انتخابی شامل 379نفر دانشجوی آزاد و 237نفر دانشجوی شاهد می‌باشد که با استفاده از شیوه‌ی نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. نتایج تحلیل چندمتغیره‌ی رگرسیون نشان می‌دهد که چهار متغیر رضایت از رشته‌ی تحصیلی(28/0)، مشکلات اقتصادی(13/0)، حساسیت والدین به تحصیلات(12/0) و انگیزه‌ی پیشرفت(10/0) تأثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد.
کلیدواژه‌ها: پیشرفت تحصیلی؛ فرزند شاهد و ایثارگر؛ عوامل خانوادگی؛ انگیزه‌ی پیشرفت؛ اردبیل.
- بیان موضوع
آموزش عالی، در توسعه‌ی اجتماعی و منابع انسانی و تربیت افراد کاردان نقش عمده‌ای داشته و از این‌رو دانشگاه‌های کشور در فرایند توسعه‌ی نیروی انسانی، اهمیتی اساسی دارند.
یکی از مشکلات شایع نظام آموزشی در بسیاری از کشورهای جهان، پدیده‌ی اُفت تحصیلی است که زیان‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی زیادی متوجه دولت‌هاو خانواده‌ها می‌کند. تلاش برای شناسایی عوامل مهم در پیشرفت تحصیلی و ارایه‌ی راهبردها و انجام اقداماتی در جهت کاهش خسارات ناشی از اُفت تحصیلی، مستلزم تحقیقات بسیار در این زمینه است.
یکی از ابعاد پیشرفت در آموزش عالی، پیشرفت تحصیلی است که مفهوم آن معلومات یا مهارت‌های اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوع درسی است که معمولاً به‌وسیله‌ی آزمایش‌ها یا نشانه‌ها یا هر دو-که اساتید برای دانشجویان وضع می‌کنند- اندازه‌گیری می‌شود(شعاری نژاد، 1364: 198).
آموزش عالی، همواره با مشکلاتی در زمینه‌ی محدودیت‌های آموزش و پژوهش روبه‌رو بوده است و تحقق اهداف ازپیش‌تعیین‌شده تا حد زیادی بستگی مستقیم به میزان موفقیت دانشجویان دارد. دانشجویان، بنابه دلایلی، از امکانات آموزشی و پژوهشی به‌طور یک‌سان برخوردار نیستند؛ به‌طوری‌که در بیش‌تر دانشگاه‌ها، همه‌ساله دانشجویانی وجود دارند که به‌دلیل عدم موفقیت در تحصیل، با مشکلاتی روبه‌رو هستند(شریفیان 200:1381).
ازطرف دیگر، با توجه به اختصاص درصدی از ظرفیت دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی به سهمیه‌ی شاهد و ایثارگران و نیز با وجود پیش‌بینی حد نصاب نمره برای استفاده از سهمیه، همواره این سؤال وجود داشته است که آیا کسانی که با استفاده از این سهمیه وارد دانشگاه می‌شوند، به‌لحاظ علمی و آموزشی با سایر دانشجویان برابر هستند؟ ازطرف دیگر، مرور متون روان‌شناسی در دهه‌ی اخیر، بیان‌گر تأکید فراوان بر نقش پدر در تربیت فرزندان و اثرات سوء ناشی از عدم حضور وی در خانواده می‌باشد. این مشکل عاطفی‌تربیتی، یکی از پی‌آمدهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در اثر شهادت، اسارت و جانبازی تعداد زیادی از عزیزان پاک این مرز و بوم و نبود نعمت پدر در کانون گرم خانواده بوده است(نجاریان و دیگران، 58:1373).
باتوجه به ضرورت شناسایی مسایل فرزندان شاهد و ایثارگر- به‌ویژه مشکلات تحصیلی آنان و نبود اطلاعات علمی درخصوص پیشرفت تحصیلی دانشجویان- پژوهش حاضر، با هدف بررسی وضعیت تحصیلی دانشجویان شاهد و ایثارگر شاغل در دانشگاه‌های استان اردبیل و نیز ساکن در این استان و شاغل در دانشگاه‌های خارج از استان (دانشگاه‌های هم‌سطح دانشگاه‌های اردبیل ازلحاظ رتبه) و مقایسه‌ی آنان با وضعیت تحصیلی دانشجویان عادی و غیرشاهد شاغل در دانشگاه‌های استان انجام شده است.
حال، سؤال اساسی و کلی این است که: چه عواملی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان شاهد و ایثارگر و دانشجویان آزاد شاغل در استان اردبیل رابطه دارد؟ آیا عوامل فردی(جنس، وضعیت تأهل، رشته‌ی تحصیلی، مقطع تحصیلی، مدت شهادت پدر، بومی و غیربومی بودن دانشجو) با پیشرفت تحصیلی رابطه داشته است؟ آیا عوامل خانوادگی و حساسیت والدین به تحصیلات فرزندان خود، شغل و میزان تحصیلات والدین با موفقیت یا عدم‌موفقیت تحصیلی دانشجویان رابطه دارد؟ هم‌چنین عوامل اقتصادی از قبیل: درآمد خانواده‌ها، مشکلات اقتصادی و عوامل دانشگاهی؛ هم‌چون بهره‌مندی از امکانات آموزشی و رفاهی دانشگاه، میزان ارزیابی اساتید ازطرف دانشجو و تعاملات دانشجو با اساتید با پیشرفت تحصیلی دانشجویان هم‌بستگی داشته و نیز در مورد دانشجویان شاهد و ایثارگر حمایت‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران از قبیل کمک‌هزینه و تسهیلات ارایه‌شده توسط ستاد شاهد، تشکیل کلاس‌های تقویتی قبل از ورود به دانشگاه و در سطح دانشگاه، میزان مشاوره و ارتباط علمی با استاد با موفقیت تحصیلی این افراد رابطه داشته است؟
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید